A

Aseptic equipment (อุปกรณ์ปลอดเชื้อ)

อุปกรณ์ที่ออกแบบตามหลักสุขลักษณะ ซึ่งสามารถฆ่าเชื้อแบบสเตอริไรซ์และป้องกันการผ่านเข้าของจุลินทรีย์ได้ เพื่อให้อุปกรณ์คงไว้ในสภาพปลอดเชื้อ

Aseptic process (กระบวนการปลอดเชื้อ)

กระบวนการที่ใช้ฆ่าเชื้ออุปกรณ์แบบสเตอริไรซ์ก่อนการใช้งาน และกระบวนการที่ใช้ป้องกันการปนเปื้อนกลับของจุลินทรีย์ในระหว่างการผลิต

อ่านเพิ่มเติม Ultra-clean process

Accessible (ความสามาถในการเข้าถึงได้)

อ่านเพิ่มเติม Easily or Readily Accessible

B

Bioaerosol (แอโรซอลชีวภาพ)

ละอองชีวภาพที่ฟุ้งกระจายในสภาพแวดล้อม (EN ISO 14698-1)

Biocontamination (การปนเปื้อนทางชีวภาพ)

การปนเปื้อนของวัสดุ อุปกรณ์ บุคคล พื้นผิว ของเหลว ก๊าซ หรืออากาศ จากอนุภาคที่มีชีวิต (ISO 14698-1)

Biofilms (ไบโอฟิล์ม)

ชั้นฟิล์มที่เกิดจากการรวมกลุ่มกันของจุลินทรีย์จนเกิดการยึดติดกับพื้นผิว

หมายเหตุ ไบโอฟิล์มส่วนใหญ่มักยึดติดกันในรูปของสารโพลิเมอร์ที่ผลิตขึ้นนอกเซลล์ (Extra-cellular polymeric substances: EPS)

C

CCP (critical control point) (จุดควบคุมวิกฤต)

ขั้นตอนหนึ่งที่สำคัญ ซึ่งนำการควบคุมมาใช้ เพื่อป้องกันหรือกำจัดอันตรายด้านความปลอดภัยของอาหาร หรือลดอันตรายให้อยู่ในระดับที่ยอมรับได้ (Codex)

หมายเหตุ กรณีเกิดการเบี่ยงเบนของข้อมูล ต้องตรวจติดตามและดำเนินการแก้ใข CCP ทุกจุดให้ถูกต้อง

Cleaning-in-place: CIP (การทำความสะอาดแบบไม่ถอดชิ้นส่วน)

ระบบซึ่งทำความสะอาดด้วยการไหลเวียน และ/หรือ การไหลของสารเคมีทำความสะอาดและน้ำล้างเท่านั้น โดยอาศัยแรงกระทำทางกลบนพื้นผิวที่ได้รับการทำความสะอาดโดยไม่ต้องถอดประกอบชิ้นส่วน (ดัดแปลงจาก ISO 22000)

หมายเหตุ ประสิทธิภาพการทำความสะอาดแบบ CIP ขึ้นอยู่กับ 5T’s  ได้แก่ เวลา (time) อุณหภูมิ (temperature) ความเข้มข้นของสารทำความสะอาด (titration) การไหลที่ปั่นป่วน (turbulence) และเทคโนโลยีในการทำความสะอาด (technology) หากต้องการทำความสะอาดแบบ CIP ในบริเวณพื้นที่แห้งควรออกแบบโดยป้องกันน้ำจากการล้างไม่ให้เข้าไปในสภาพแวดล้อม

Cleanability (ความสามารถในการทำความสะอาด)

 ความสามารถในการทำให้วัสดุหรืออุปกรณ์ปราศจากสิ่งตกค้างได้อย่างง่าย     

อ่านเพิ่มเติม Comparative cleanability 

Cleaning (การทำความสะอาด)

การกำจัดสิ่งตกค้าง อาหารตกค้าง สิ่งสกปรก สารหล่อลื่น หรือสารไม่พึงประสงค์อื่น ๆ (Codex)

Cleanroom (คลีนรูม)

ห้องที่มีการควบคุมความเข้มข้นของอนุภาคในอากาศ ซึ่งการสร้างและการใช้งานควรมีวิธีการปฏิบัติ เพื่อการนำเข้า การกำเนิด และการเก็บกักอนุภาคภายในห้องให้น้อยที่สุด และรวมถึงการควบคุมพารามิเตอร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น อุณหภูมิ ความชื้น ความดัน ตามที่จำเป็น (EN ISO 14698-1)

Coatings (การเคลือบผิว)

 ผลของกระบวนการที่ทำให้วัสดุต่างชนิดเคลือบติดเพื่อสร้างพื้นผิวใหม่ (3-A)

หมายเหตุ การเคลือบผิวทำให้เกิดวัสดุชนิดใหม่

Commercial sterilization (การสเตอริไรซ์ทางการค้า)

(อ่านเพิ่มเติม Sterilization) การกำจัดหรือการทำลายจุลินทรีย์ รวมทั้งสปอร์ของแบคทีเรียที่เกี่ยวข้องทั้งหมด

Comparative cleanability (ความสามารถในการทำความสะอาดเชิงเปรียบเทียบ)

ความสามารถในการทำความสะอาดอุปกรณ์เทียบกับตัวอ้างอิง                           

Conditions for intended use (สภาวะการใช้งานตามที่กำหนดไว้)

สภาวะการใช้งานทั้งหมดทั้งในสภาวะปกติหรือตามที่คาดการณ์ไว้ รวมถึงการทำความสะอาด สภาวะเหล่านี้ควรได้รับการกำหนดขอบเขตของตัวแปรต่าง ๆ เช่น เวลา อุณหภูมิ และความเข้มข้นของสารเคมี

หมายเหตุ ในบริบทของ EHEDG การขยายความนี้ครอบคลุมถึงการใช้งานอุปกรณ์และชิ้นส่วนต่าง ๆ หรือองค์ประกอบอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้อง เช่น อาคาร แต่ไม่ครอบคลุมถึงผลิตภัณฑ์และผู้บริโภค

Contaminant (สิ่งปนเปื้อน)

สารทางชีวภาพหรือทางเคมี สิ่งแปลกปลอมหรือสารอื่น ๆ ที่ไม่ตั้งใจใช้เป็นส่วนผสมของอาหาร ซึ่งอาจทำให้ความปลอดภัยหรือความเหมาะสมของอาหารลดลง (Codex)

Contamination (การปนเปื้อน)

การนำหรือการเกิดสิ่งปนเปื้อนเข้าไปในอาหารหรือในสภาพแวดล้อมรอบอาหาร (Codex)

Controlled environment (สภาพแวดล้อมควบคุม)

อ่านเพิ่มเติม Zoning 

Control measure (มาตรการควบคุม)

กิจกรรมและการดำเนินงานต่าง ๆ ที่ใช้ในการป้องกันหรือกำจัดอันตรายด้านความปลอดภัยของอาหาร หรือลดให้อยู่ระดับที่ยอมรับได้ (Codex)

หมายเหตุ มาตรการควบคุมถูกนำมาใช้เพื่อควบคุมอันตรายต่าง ๆ หลังจากที่การปฏิบัติด้านสุขลักษณะที่ดี (good hygienic practices: GHP) ไม่สามารถป้องกัน กำจัด หรือลดอันตรายที่เกิดขึ้นได้

Cleaning-out-of-place: COP (การทำความสะอาดแบบถอดชิ้นส่วน)

ระบบซึ่งอุปกรณ์ถูกถอดแยกชิ้นส่วนออกและทำความสะอาดในถังหรือในเครื่องล้างอัตโนมัติด้วยการไหลเวียนสารทำความสะอาดที่อุณหภูมิต่ำตลอดรอบการทำความสะอาด (ISO 22000)

อ่านเพิ่มเติม Wet Cleaning 

หมายเหตุ COP สามารถทำแบบ manual หรือ แบบทางกล โดยอุปกรณ์ถูกถอดออกบางส่วนหรือถอดออกทั้งหมด

Corrective action (การดำเนินการแก้ไขให้ถูกต้อง)

 การดำเนินการเพื่อกำจัดสาเหตุของความผิดปกติ หรือ สถานการณ์ที่ไม่พึงประสงค์อื่น ๆ (ISO 22000)

หมายเหตุ การแก้ไขให้ถูกต้องคำนึงถึงกระบวนการในการดำเนินการ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อแก้ไขให้กลับมาอยู่ในขีดจำกัดวิกฤตอีกครั้ง  และเพื่อให้มั่นใจได้ว่ามาตรการควบคุมได้ครอบคลุมผลกระทบที่คาดหวัง โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การเปลี่ยนแปลงที่จุดควบคุมวิกฤต (CCP) จำเป็นต้องวิเคราะห์เพื่อหาสาเหตุของปัญหา ซึ่งนำไปสู่ขอบเขตของขีดจำกัดวิกฤตต่าง ๆ (NF V01-006)

Correction (การแก้ไขให้ถูกต้อง)

การดำเนินการเพื่อกำจัดความผิดปกติที่ตรวจพบ (ISO 22000)

หมายเหตุ การแก้ไขจะคำนึงถึงผลิตภัณฑ์ (NF V01-006) การแก้ไขผลกระทบด้านลบของความผิดปกติ อาจดำเนินการซ้ำในกระบวนการเดิม การเพิ่มกระบวนการ และ/หรือ การตัดกระบวนการนั้นออก (เช่น การยกเลิกการใช้งานอื่น ๆ หรือการระบุงานเฉพาะ) (ISO 22000)

Crevice (ร่อง)

ร่อง โพรง หลุมต่าง ๆ ซึ่งสามารถเป็นที่หลบซ่อนของสิ่งปนเปื้อนต่าง ๆ ได้ เช่น เซลล์จุลินทรีย์ อันเนื่องมาจากการออกแบบไม่ถูกหลักสุขลักษณะ หรือจากความเสียหายของวัสดุ เช่น การแตก การกัดกร่อน หรือการสึกหรอ